دانلود کتاب حفظ سلامتی در روزه داری



کتاب حفظ سلامتی در روزه داری؛ برای بهبودی سلامت و بهداشت در روزه داری، بر پایه ی دارا بودن اطلاعات پیش زمینه ای در حوزه سلامت فردی و تغذیه ای می باشد. آشنایی با بعضی از مشکلات جسمی ناشی از روزه داری و نحوه ی رفع آنها با اقتباس از اطلاعات سایتهای رسمی کشور، آشنایی با مواد مغذی مناسب وعده های افطار و سحر؛ بخشهایی از این کتاب الکترونیکی را تشکیل می دهند.

لینک دانلود

روزه داری و سلامت در ماه رمضان

پزشکان معتقدند هیچ دلیلی وجود ندارد که روزه‌داران از یک رژیم غذایی سالم در این ماه بی‌نصیب بمانند.

به گزارش لقمه، روزنامه خلیج تایمز در مطلبی تازه به نکات ساده‌ای که افراد روزه‌دار در طول ماه رمضان باید برای حفظ سلامت خود رعایت کنند اشاره کرده است:

تامین آب مورد نیاز بدن

برای آنکه در فصل تابستان بدن رطوبت خود را حفظ کند باید حدود هشت لیوان آب نوشیده شود به همین دلیل در طول ماه رمضان به افراد توصیه می‌شود تاحد امکان در ساعاتی که روزه نیستند آب بنوشند.

به تدریج افطار کنید

افراد روزه‌دار باید روزه خود را به تدریج افطار کنند. پزشکان به افراد توصیه می‌کنند افطار خود را با آب آغاز کنند و سپس از غذاهای گرم سبکی همچون سوپ، سالاد یا فنجان کوچکی آب‌میوه طبیعی مصرف کنند. همچنین در این ماه به افراد توصیه می‌شود از خرما به دلیل دارا بودن منیزیم، پتاسیم و فیبر خوراکی غافل نشوند.

مواد خوراکی دیرهضم مصرف کنید

مصرف نان‌های سبوس‌دار، گندم، جو، مواد خوراکی تازه همچون میوه و سبزیجات که میزان کمی قند دارند و سرشار از کربوهیدرات هستند باعث می‌شود فرد روزه‌دار کمتر در طول روز احساس گرسنگی کند.

خودداری از مصرف مواد خوراکی قندی و نمکی

مصرف غذاهای فرآوری شده یا حاوی میزان بالایی ادویه‌جات و نمک در این ماه توصیه نمی‌شود چرا که بدن مواد قندی را به سرعت تجزیه کرده و احساس گرسنگی سریعتر به سراغ فرد می‌آید.

برخی از راهنماهای سلامتی در روزه داری

در طول ماه مبارک رمضان رژیم غذایی ما نباید با حالت عادی خیلی تفاوت کند و باید کاملا" در حد امکان ساده باشد. رژیم باید به گونه ای باشد که وزن ما ثابت بماند نه کاهش یابد و نه افزایش. ولیکـن اگر افرادی اضافه وزن دارند ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی برای تعدیل وزن آن ها به شمار می آید.

به دلیل طولانی بودن ساعات روزه داری و نسبتا" کوتاه بودن زمان صرف غذا در طول شبانه روز لازم است که برای وعده های سحر و افطار به سهل الهضم و یا کند هضم بودن غذا دقت کنیم استفاده از غذاهای سهل الهضم در افطار توصیه می شود. در زیر به تعدادی از غذاهای سهل الهضم و کند هضم اشاره شده است.

غذاهای سهل الهضم   

غذاهای کند هضم

1- حلیم بدون روغن   

1- آش رشته

2- پوره سیب زمینی   

2- حلیم با روغن

3- انواع خورش یا خوراک کم چرب

(خوراک مرغ: مرغ+ سبزی های آب پز مثل سیب زمینی، هویج و قارچ)   

3- غذاهای چرب*

4- خوراک گوشت کم چربی
   
4- کتلت و کوکو**

5- ماهی که داخل فر به صورت کبابی تهیه شده باشد   

5- املت خرما یا تمریه خرما

(تخم مرغ+خرما+روغن)

6- انواع سوپ یا آش رقیق و کم چرب   

6- ماکارونی

7- تخم مرغ آب پز   

7- شیر برنج+ شیره

8- فرنی   

* پیشنهاد می شود حتی المقدور از غذاهای پخته یا بخار پز استفاده شود.

* * سعی کنید نمک زیادی به غذا اضافه نکنید.

غذاهای حاوی فیبر شامل انواع میوه و سبزی، نان تهیه شده از گندم کامل (سنگک). غلات و دانه ها، نخود سبز و پخته، کدومسمایی، بلغور، اسفناج و سایر گیاهان مثل برگ چغندر (غنی از آهن)، میوه های با پوست، میوه های خشک مخصوصا" گلابی، آلو، انجیر، بادام و غیره.

رژیم غذایی باید به نسبت مناسبی از همه گروه های میوه ها، سبزی ها، گوشت، مرغ، ماهی، نان، غلات و لبنیات باشد. غذاهای سرخ کردنی برای سلامتی مضر است و مصرف آن ها باید محدود شود. مصرف این غذاها باعث سوء هاضمه، سوزش معده و افزایش وزن می شود.

ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی برای ترک برخی عـــادات غلط است. به عنوان نمونه همگان می دانند که مصرف سیگار برای سلامتی مضر است و نه تنها سلامت خود فرد بلکه سلامت اطرافیان فرد را نیز به مخاطره می اندازد. ماه مبارک رمضان که ماه اطاعت از امر خداوند و مقاومت در مقابل وسوسه های شیطانی است این فرصت را در اختیار افراد سیگاری قرار می دهد که مقدمه ترک دائم و یا حتی موقت سیگار را فراهم کنند.

امید است با رعایت تغذیه صحیح در این ایام پربرکت و پرفیض، ضمن حفظ سلامت تن با پیروی از احکام خداوند متعال و انجام عبادات و مناجات در این ماه مبارک بتوانیم روح و روان خود را صیقل دهیم.

به دلیل طولانی بودن ساعات روزه داری و نسبتا" کوتاه بودن زمان صرف غذا در طول شبانه روز لازم است که برای وعده های سحر و افطار به سهل الهضم و یا کند هضم بودن غذا دقت کنیم استفاده از غذاهای سهل الهضم در افطار توصیه می شود.

 تاثیرات گسترده روزه‌داری بر سلامت روح و روان

متخصص اعصاب و روان گفت: پژوهش‌های متفاوت اثبات کرده در تمامی کشورهای اسلامی، در ماه مبارک رمضان میزان جرایم و آسیب‌های اجتماعی کاهش چشمگیری پیدا می‌کند.

دکتر فربد فدائی در گفتگوی اختصاصی با سایت شفا آنلاین گفت: پژوهش های متفاوت اثبات کرده در تمامی کشورهای اسلامی، در ماه مبارک رمضان میزان جرایم و آسیب های اجتماعی کاهش چشمگیری پیدا می کند.

وی همچنین اظهار کرد: برخی پژوهش ها حاکی از این است که افراد دیندار با توجه به اتکا به خداوند فشار روانی کمتری را حس می کنند.

وی ادامه داد: افراد دیندار موانع و مشکلات را امتحانی از سوی خداوند می دانند که سعی می کنند به خوبی از عهده امتحانات بر آیند.

مدیر گروه روانپزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تصریح کرد: در نتیجه فرد دیندار و به تبع آن روزه دار، در برابر سختی ها احساس یأس و درماندگی نمی کند بلکه قوی تر و پر انگیزه تر می شود زیرا آن را فرصتی برای موفقیت در امتحان الهی می داند.

وی به خبرنگار ما گفت: فرد روزه دار با امساک از خوردن زیاد از ابتلا به بسیاری بیماری های جسمی و مرگ های ناگهانی نیز مصون می ماند.

عضو هیئت مدیره انجمن روانپزشکان ایران خاطرنشان کرد: با توجه به رضایتی که از انجام یک کار دشوار به وی دست می دهد احساس آرامش و اعتماد بنفس می کند که این امر موجب تقویت دستگاه ایمنی بدن و کاهش فشار روانی می شود.

آثار روزه‌داری بر سلامت روان

سلامت روان سه بخش را در‌برمی‌گیرد. اولین بخش به خود فرد مربوط است که شامل مسلط بودن بر هیجانات، آگاهی یافتن از ضعف‌ها و راضی بودن از خود است.
دکتر مهرنوش دارینی، روان‌شناس و مشاور در جام جم نوشت:

یکی از مسائلی که در زندگی انسان بسیار حائز اهمیت است سلامت روان اوست. همان‌طور که لازم است به جسم خود رسیدگی کنیم باید به روح و روان خود نیز توجه خاص داشته باشیم تا بتوانیم در زندگی به آرامش ماندگار برسیم.

سلامت روان یعنی حداکثر رضایت و اثربخشی که هر فرد در رفتارهای فردی و اجتماعی خود دارد. بدون شک سبک زندگی انسان اثرمستقیمی بر سلامت روان او دارد.

چنانچه فردی در مورد خودش و دیگران و زندگی، احساسات و رفتار و تعامل سالم و مثبت داشته باشد می‌توان گفت از سلامت روان برخوردار است.

سلامت روان سه بخش را در‌برمی‌گیرد. اولین بخش به خود فرد مربوط است که شامل مسلط بودن بر هیجانات، آگاهی یافتن از ضعف‌ها و راضی بودن از خود است.

بخش دوم، به دیگران مربوط است که شامل گرایش و علاقه‌مندی به دوستی‌های صمیمی و طولانی، احساس تعلق خاطر داشتن به گروه، و احساس مسئولیت کردن در قبال محیط پیرامون است.

بخش سوم، بازخوردهایی است که نسبت به زندگی داریم که شامل توانایی تصمیم‌گیری، مسئولیت پذیری و توسعه و بسط امکانات و علاقه‌مندی‌های فرد و ذوق خوب کار‌کردن است. اگر بخواهیم بگوییم فردی سلامت روان دارد، این سلامت روان را با هفت ملاک می‌توان مورد ارزیابی قرار داد:

ـ رفتار اجتماعی مناسب

ـ رهایی از نگرانی و گناه

ـ فقدان بیماری روانی

ـ کفایت فردی و خودمهارگری

ـ خویشتن‌پذیری و خودشکوفایی

ـ توحید یافتگی و سازماندهی شخصیت

ـ گشاده‌نگری و انعطاف‌پذیری

بنابراین اگر بتوانیم در این هفت زمینه خود را ارتقا دهیم، می‌توانیم لحظه به لحظه به سلامت روان نزدیک شویم. یکی از این موارد، خودمهار‌کردن است.

روزه‌داری به ارتقای این بخش بسیار کمک می‌کند. کسی که روزه می‌گیرد علاوه بر نزدیکی به خداوند تمرینی مبنی بر مهارکردن تکانه‌های درونی خود دارد و می‌تواند خود را کنترل کند.

فردی که در طول سال، یازده ماه عادت به خوردن و آشامیدن داشته با روزه‌داری انعطاف‌پذیری را نیز تمرین می‌کند.

همچنین روزه گرفتن می‌تواند آستانه تحمل افراد را نیز بالاببرد و به نوعی تمرین صبر است. همچنین یکی از اتفاقات خوب دیگر در روزه‌داری ارتقای اعتماد به نفس است.

موفقیت‌هایی که فرد در زندگی خود دارد به رشد اعتماد به نفس او منجر می‌شود و زمانی که فرد موفق به روزه گرفتن می‌شود. اعتماد به نفس او در زمینه‌های مختلف ارتقا می‌یابد، خلق او نیکو و افسردگی از دور می‌شود.

لازم است برای افراد مفهوم سازی شود که روزه‌داری علاوه بر تمرین جسمی و سلامت جسمی به ایجاد روحیه سخت رویی، خودباوری، اعتماد به‌نفس، ارتقای خودمهار‌گری و احساس کفایت و شایستگی منجر می‌شود که تمام این موارد تک به تک فرد را از لحاظ آرامش و سلامت روان ارتقا می‌دهد.

با توجه به این‌که روزه‌داری آداب خاص خود را دارد، تمرین‌های دیگری نیز برای حفظ آرامش فرد به دنبال دارد و فرد روزه‌دار با رعایت آداب روزه، در واقع رفتار مناسب را نیز تمرین می‌کند.

فواید روزه‌ داری


 فواید روزه‌ داری , مضرات روزه داری , روزه گرفتن



اسلام و سلامت - فواید روزه‌ داری

در طب قدیم روزه اهمیت خاصی داشته است. فیثاغورث و بقراط برخی از امراض را با روزه معالجه می‌کردند و ابن سینا فصلی از کتاب قانون را به مداوا با روزه اختصاص داده است.

دکتر الکسی سوفورین دانشمند شهیر روسی می‌گوید: «جسم به هنگام روزه به جای غذا از مواد داخلی استفاده کرده و آنها را مصرف می‌کند و بدین‌وسیله خود را پاکیزه می‌سازد.»

اکثر بیماری‌های حاد و مزمن را می‌توان به وسیله روزه بهبود بخشید یا از شدت آنها کاست. بهترین درمان بیولوژیکی این است که به وسیله دفع مواد مضر، سلامت فرد را تامین نماییم. به محض این‌که نیروهای نوسازی موجود زنده، در هنگام روزه فعال و آزاد شوند، تصفیه مواد زائد حاصل از متابولیسم ایجاد می‌گردد. مشاهدات علمی تفاوت بین روزه‌داری و گرسنگی را نشان داده‌اند.

نوعی داوطلبی واقعی توام با آسایش درونی لازمه روزه‌درمانی است. وضع فکر بیمار، در هدایت اعمال متابولیک تمام بدن تأثیر اساسی دارد. روزه‌داری سبب افزایش قدرت انقباضی قلب و دفع چربی‌های زائد می‌گردد.

آثار مثبت جسمی زیادی در افراد سالم و بیمار، برای روزه‌داری بیان شده است که از جمله:

- اثر بر سوخت و ساز بدن،

- غلظت هورمون‌ها،

- فعالیت کلیه‌ها، آزمایش‌های
کبد
ی،

- دستگاه گوارش،

- دستگاه قلب و عروق،

- آثار عصبی و روانی،

- اثر بر الکترولیت‌ها و شاخص‌های خون‌سازی،

- اثر بر کاهش وزن و ... می‌باشد.

- شیوع حملات صرعی در روزه‌داران ماه مبارک رمضان کاهش می‌یابد.

- روزه‌داری سبب کاهش افسردگی، افکار پارانوئیدی و وسواس می‌گردد و عزت نفس فرد را افزایش می‌دهد.

ماه رمضان را از آن جهت ماه صبر نامیده‌اند چون صابر و روزه‌دار خود را از تأثیر درگیری‌ها، شکوه ‌ها و آلام می‌رهاند و خویشتن را از آنها باز می‌دارد. صبر یکی از طرق سلامت و بهداشت روانی است که در روزه‌دار تجلی می‌یابد.

اسلام و سلامت - همشهری

دکتر الکسی سوفورین دانشمند شهیر روسی می‌گوید: «جسم به هنگام روزه به جای غذا از مواد داخلی استفاده کرده و آنها را مصرف می‌کند و بدین‌وسیله خود را پاکیزه می‌سازد.»

اکثر بیماری‌های حاد و مزمن را می‌توان به وسیله روزه بهبود بخشید یا از شدت آنها کاست. بهترین درمان بیولوژیکی این است که به وسیله دفع مواد مضر، سلامت فرد را تامین نماییم. به محض این‌که نیروهای نوسازی موجود زنده، در هنگام روزه فعال و آزاد شوند، تصفیه مواد زائد حاصل از متابولیسم ایجاد می‌گردد. مشاهدات علمی تفاوت بین روزه‌داری و گرسنگی را نشان داده‌اند.


نوعی داوطلبی واقعی توام با آسایش درونی لازمه روزه‌درمانی است. وضع فکر بیمار، در هدایت اعمال متابولیک تمام بدن تأثیر اساسی دارد. روزه‌داری سبب افزایش قدرت انقباضی قلب و دفع چربی‌های زائد می‌گردد.

آثار مثبت جسمی زیادی در افراد سالم و بیمار، برای روزه‌داری بیان شده است که از جمله:

- اثر بر سوخت و ساز بدن،

- غلظت هورمون‌ها،

- فعالیت کلیه‌ها، آزمایش‌های
کبد
ی،

- دستگاه گوارش،

- دستگاه قلب و عروق،

- آثار عصبی و روانی،

- اثر بر الکترولیت‌ها و شاخص‌های خون‌سازی،

- اثر بر کاهش وزن و ... می‌باشد.

- شیوع حملات صرعی در روزه‌داران ماه مبارک رمضان کاهش می‌یابد.

- روزه‌داری سبب کاهش افسردگی، افکار پارانوئیدی و وسواس می‌گردد و عزت نفس فرد را افزایش می‌دهد.

ماه رمضان را از آن جهت ماه صبر نامیده‌اند چون صابر و روزه‌دار خود را از تأثیر درگیری‌ها، شکوه ‌ها و آلام می‌رهاند و خویشتن را از آنها باز می‌دارد. صبر یکی از طرق سلامت و بهداشت روانی است که در روزه‌دار تجلی می‌یابد.

اخبار سلامت
چند نکته‌ تغذیه ‌ای برای روزه‌ داری

این روزها مسلمانان سراسر دنیا پای سفره های نورانی افطار و سحر می نشینند تا از برکات آن بهره ببرند و تنی به دریای رحمت الهی بزنند. توجه داشته باشید روزه داری نیز اصول خود را دارد.
برای همه ی آن هایی که در این روزهای بلند تابستانی از خوردن و آشامیدن خودداری می کنند و دل به رحمت الهی می سپارند توصیه می کنیم با رعایت این اصول سلامت خود را تضمین کنند.                                      
هدف ما از روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان علاوه بر اجر معنوی آن، بهره بردن از منافع جسمانی و روانی این ماه مبارک است. البته چندسالی است به دلیل مصادف شدن با روزهای گرم و طولانی تابستان دارای حساسیت و تحمل بیشتری است که با یک برنامه تغذیه ای درست هنگام افطار و سحر می توانیم بدون هیچگونه مشکلی از مزایای آن بهره ببریم و به مشکلاتی مانند ضعف بدنی، افت فشار، تشنگی و گرسنگی نیز دچار نشویم.

رعایت راهکارهای ساده تغذیه ای در افطار و سحر می تواند روزه داران را به منظور دریافت منافع بدنی و تسهیل بهره مندی از مزایای روحانی این ماه مبارک یاری کند زیرا یک فرد بیمار به درستی نمی تواند از برکات ماه رمضان فیض ببرد.
تغذیه ی درست و سالمی داشته باشید :                                    
      همان سه وعده را میل کنید درست است که روزه با اذان صبح شروع می شود با این حال روزه داران باید در طول بیست و چهار ساعت سه وعده ی غذایی (البته سبک) داشته باشند: اولین وعده قبل از اذان صبح، دومین وعده هنگام افطار و سومین وعده را 2 تا 3 ساعت بعد از افطار میل کنید. اگر در منزل هستید و امکان استراحت دارید بعد از ظهر حتما بخوابید تا انرژی و قدرت برای ادامه ی روز را کسب کنید. توجه داشته باشید که سر افطار لازم نیست غذای سنگین بخورید. می دانیم که روزها بلند است و گرسنگی اذیت می کند. اما خوردن غذای زیاد و سنگین بعد از ساعت ها گرسنگی، بدن را بهم می ریزد و علاوه بر این باعث ایجاد اختلالاتی در خواب می شود.

توصیه هایی برای ماه مبارک رمضان :

1. برای اینکه کمتر هنگام روزه داری تشنه شوید بهتر است در برنامه غذایی سحری از خوردن غذاهایی مثل انواع کوکو، بادمجان، سوسیس و کالباس، سس مایونز و سیر و پیاز و همچنین غذاهای چرب و پرنمک که سبب تشنگی زیاد در طول روز می شود پرهیز کنید.

2.سعی کنید از غذاهای آب پز شده و خورشت های آبدار و کم نمک استفاده کنید.

3. خوردن مواد شیرین مانند زولبیا و بامیه هنگام سحر سبب افت سریع قند خون و احساس گرسنگی در طول روز می شود.

4.بعد از خوردن سحری، بهتر است هنگام مسواک زدن برای کاهش تشنگی و خشکی دهان، از حجم کمتری خمیر دندان استفاده کنید.

5.  سعی کنید در ماه رمضان میوه های آبدار و سبزیجات بیشتری مصرف کنید تا در طول روز دچار تشنگی نشوید.

6 .  زمان افطار بسیار مهم است. مواد غذایی سالم را در اولویت برنامه ی غذایی تان قرار دهید. لطفا شیرینی جات را از خود دور کنید. خودتان که می دانید منظورمان چیست؟ همان زولبیا و بامیه های شیرین و چرب. خوردن زیاد مواد غذایی شیرین برای افطار شما را سیر نخواهد کرد و بدن را به هم خواهد ریخت. حتما به فکر تأمین ویتامین های بدنتان باشید. از مصرف میوه، سبزیجات و به ویژه قندهای آرام (دیر جذب) مثل غلات و نان کامل غافل نشوید.

7.  هنگام افطار از آغاز کردن غذا با آب سرد ، نوشابه و مانند اینها خودداری کنید بهتر است هنگام افطار از مخلوط آبلیموی تازه با آب یا چای کمرنگ یا شربت خاکشیر به جای قهوه و چای پر رنگ استفاده کنید.

8. خوردن 8 تا 12 لیوان آب از افطار تا هنگام سحر سبب می شود تا شما در طول روز کمتر دچار تشنگی شوید.

9 برای اینکه بعد از خوردن افطار و سحری دچار سوزش معده و ترش کردن نشوید بهتر است از غذاهای سبک و کم چرب استفاده کنید. در ضمن مایعات را پس از اتمام غذا بخورید و بلافاصله بعد از خوردن سحری به رختخواب نروید.

10. بهتر است افطار خود را با یک استکان آب ولرم یا یک فنجان شیر و عسل باز کنید و از خوردن غذا و شیرینی جات فراوان هنگام افطار بپرهیزید تا دچار سنگینی و مشکلات معده نشوید. سبزی را در افطار میل کنید. از آشامیدن آب فراوان در وسط غذا خودداری کنید. نوشیدن آب در وسط غذا سبب رقیق شدن شیره گوارشی و اختلال در هضم می شود .

11. سعی کنید وعده های غذایی مانند پلو و خورشت را دو ساعت بعد از افطار میل کنید تا هضم آن آسان باشد.

12. برای جلوگیری از بروز یبوست و مشکلات روده، بعد از خوردن افطار آلو و انجیر خیس شده و میوه هایی همچون گلابی، هلو و هندوانه میل کنید.

13. ورزش سبک و پیاده روی بعد از افطار به هضم غذا و جلوگیری از یبوست کمک زیادی می کند.

14. وعده سحری را به هیچ عنوان حذف نکنید زیرا ادامه دادن به این روال در طول ماه رمضان سبب افت بدنی و تحلیل عضلانی خواهد شد.

15. نان و پنیر کم نمک با سبزی یا گردو با یک لیوان شیر از بهترین خوردنی ها برای سحر محسوب می شود زیرا علاوه بر حجم سبک دارای قوت بسیار است.

16. برای اینکه در طول روز کمتر تشنه شوید بهتر است علاوه بر خوردن آب فراوان در فاصله افطار تا سحر، از کربوهیدرات هایی همچون نان و غلات و ماکارونی سبوس دار در وعده افطار و سحر استفاده کنید. این مواد سبب می شود گلیکوژن بدن در حد نرمال حفظ شده و فرد کمتر دچار تشنگی شود.

تغذیه نوجوان :
*به تغذیه‌ی نوجوانان و تحرک ‌آن‌ها در طول روز باید توجه خاص شود، چرا که دریافت ناکافی مواد غذایی می‌تواند به رشد و نمو آن‌ها لطمات جبران ناپذیری وارد کند. فعالیت شدید که منجر به مصرف انرژی زیاد و هم‌چنین تعریق فراوان در طی روز شود، می‌تواند به سوء تغذیه ی خفیف تا شدید منجر گردد. بنابراین به دختران خردسال (مثلاً 12- 9ساله) و حتی به نوجوانانی که در معرض خطر کم‌تری قرار دارند و به تمام بیماران و حتی افراد به ظاهر سالمی که روزه داری منجر به تشدید عوارض بدنی از جمله ضعف فراوان در آن‌ها می‌شود، توصیه‌ اکید می‌شود که با مشورت با پزشک اقدام به روزه‌داری نمایند.
 
روزه چاقتان نکند!
 اگر فردی می خواهد با روزه داری وزن کم کند، باید به اندازه غذا بخورد و تا جای ممکن فعالیت فیزیکی داشته باشد . بعضی روزه داران می گویند در پایان ماه رمضان، چاق می شوند! وقتی روزه می گیریم، معمولا انرژی دریافتی بر انرژی مصرفی غالب می شود .  از سوی دیگر، بعد از آنکه چند روز روزه می گیریم، سوخت وساز بدن پایین می آید و وزن افزایش پیدا می کند ... برخی از غذاهای مخصوص این ماه مثل حلیم، زولبیا و بامیه نیز انرژی بالایی دارند، بنابراین اگر فردی می خواهد با روزه داری وزن کم کند، باید به اندازه غذا بخورد و تا جای ممکن فعالیت فیزیکی داشته باشد . برخی افراد می گویند روزه نمی گیرند چون ضعف می کنند اما دلیل ضعف، کم خوردن نیست و کم آبی بیشتر باعث ضعف می شود . اگر کسی کم وزن اما سالم است، می تواند با برنامه ریزی درست، دریافت غذایی خود را بین ساعت های افطار تا سحر بالا ببرد و روزه بگیرد . با آب ولرم افطار کنید بهتر است با مصرف آب ولرم به روزه داری پایان داد . یک شام سبک نظیر مرغ پخته یا ماهی تازه می تواند تا حدود زیادی به یک روزه دار کمک کند تا روزهایی همراه با سلامتی را پشت سر بگذارد .

چگونه می توان میزان تشنگی را در ساعات روزه داری کاهش داد؟
یکی از مشکلات روزه داران کاهش آب بدن آن هاست ، برخی افراد در فاصله افطار تا سحر مایعات زیادی می نوشند تا از تشنگی خود در طول ساعات روزه داری جلوگیری کنند این در حالی است که آب زیاد دفع می شود ، به منظور تامین آب کافی هنگام روزه داری لازم است موادی مصرف کنیم که به حفظ آب در بدن کمک کند  . بنابراین روزه داران می توانند از میوه و سبزی استفاده کنند . بنابراین میزان تشنگی را در ساعات روزه داری کاهش می دهند .
 
روزه خود را به هیچ وجه با آب سرد باز نکنید :
... بازکردن روزه با آب خیلی سرد آسیب شدیدی به معده و کبد رسانده و باعث ضعف و نقصان عملکرد دستگاه گوارش می شود ... برخی متخصصین طب سنتی با اشاره به روزه داری در فصل گرم سال اظهار می دارند : از آنجا که هوای گرم تابستان و روزه داری موجب کاهش آب بدن و دهیدراته شدن بدن  می شود بنابراین روزه داران در فاصله افطار تا سحر به اندازه مایعات بنوشند و از مصرف مقدار کافی میوه و سبزی جات غافل نشوند چرا که سبزی جات و میوه ها به لحاظ دارا بودن فیبر باعث آزاد شدن تدریجی آب در طول روز شده و در رفع عطش کمک کننده هستند ...همچنین با تاکید بر این که روزه داران از بازکردن روزه با آب سرد به شدت بپرهیزند می گویند : بازکردن روزه با آب خیلی سرد آسیب شدیدی به معده و کبد رسانده و در نتیجه دستگاه گوارش را ضعیف می کند  این متخصصین  توصیه می کنند : نوشیدن مایعات گرم اعم از چای یا آب جوش به همراه یک شیرینی طبیعی مانند کشمش یا یک عدد خرما بهترین روش برای باز کردن روزه است .

توصیه :
 روزه داران سعی کنند  بعد از گذشت یک ساعت از افطار یا در فاصله زمانی مناسب از خواب میوه مصرف کنند
  روزه داران در طول روز جهت کاهش عطش افشانه های آب به صورت بزنند و از رفتن در محیط های گرم و آفتاب شدید خودداری کنند .

التماس دعا - دفتر سلامت و تندرستی
 

روزه‌داری‌ رژیم‌لاغری نیست
خوردن وعده سحری در روزه‌داری یک اصل سلامت است. یعنی نه‌تنها روزه‌دار در ساعات سحر از برکات معنوی فریضه خود بهره‌مند می‌شود، بلکه با خوردن سحری مناسب می‌تواند به پایداری سطح آب و قند خون طی روزهای بلند کمک کند.

امروز ماه مبارک رمضان آغاز می‌شود. بسیاری از افراد با انجام اعمال خاص این ماه، چون پرهیز از خوردن و آشامیدن به یکی از واجبات دینی خود عمل می‌کنند، اما برخی نیز می‌خواهند از چنین فرصتی برای کاهش وزن و لاغر شدن بهره ببرند و با کم‌خوری غیرمنطقی طی این مدت درصدد رسیدن به وزن مطلوب خود هستند.

در حالی که به گفته دکتر محمد هاشمی ، دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران، چنین افرادی نه تنها وزنشان بدرستی کاهش نمی یابد، بلکه وزن کاهش یافته آنها طی چنین فرآیندی پایدار نبوده و باز می‌گردد. از سوی دیگر، این افراد با چنین عملکردی از اصل اساسی روزه‌داری و تعبد که حفظ سلامت است نیز فاصله می‌گیرند.

این متخصص تغذیه در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: بسنده کردن به میزان کالری مواد غذایی و نادیده گرفتن محتوای آنها گرچه ممکن است در کوتاه‌مدت پاسخگوی نیاز سلیقه‌ای افراد بوده و تغییر وزن مناسبی برای آنها داشته باشد، اما در درازمدت بدن آنان را با کمبود تغذیه‌ای، افت سطح ایمنی و در نهایت بیماری مواجه می‌کند. به همین دلیل افراد در همه حالات باید از هرم غذایی که الگویی مبتنی بر نیازهای تغذیه‌ای بدن انسان است برای تعیین نوع مواد خوراکی روزانه پیروی کند. این اصل در همه شرایط پابرجاست و در ایام روزه‌داری نیز صدق می‌کند. به این معنا که باید مواد مورد نیاز بدن در فاصله بین افطار تا سحر با توجه به هرم غذایی از طریق خوراکی‌ها تامین شود تا به سلامت فرد روزه‌دار خدشه‌ای وارد نشود.

روزه‌داری، نه با هدف کاهش وزن

دکتر هاشمی با تاکید بر این که با یک تغذیه صحیح در ایام ماه مبارک رمضان، وزن فرد نباید تغییر چندانی داشته باشد، می‌گوید: برخی افراد از دوران روزه‌داری برای کاهش وزن استفاده می‌کنند. البته نیت اصلی روزه‌دار باید تقرب به درگاه الهی باشد، اما چنانچه به شکلی اصولی و با برنامه‌ای تنظیم شده اقدام به رژیم کاهش وزن کند، می‌تواند با دستیابی به هدف خود، گام بلندی هم در جهت سلامت بردارد، اما کم‌خوری و امساک غیرمنطقی و خودسرانه، گرچه ممکن است طی ماه رمضان کاهش وزن را در پی داشته باشد، اما این کاهش وزن مانند دیگر روش‌های غیراصولی، خیلی زود متوقف و با سرعت به وزنی بالاتر از وزن قبلی بازمی‌گردد، ضمن این که در برخی موارد به دلیل اختلالی که در سیستم سوخت و ساز بدن افراد ایجاد می‌کند، رژیم گرفتن و کاهش وزن اصولی در آینده را نیز با مشکل مواجه می‌سازد.

تغذیه درست در وعده سحری؛ کاهش گرسنگی و تشنگی

خوردن وعده سحری در روزه‌داری یک اصل سلامت است. یعنی نه‌تنها روزه‌دار در ساعات سحر از برکات معنوی فریضه خود بهره‌مند می‌شود، بلکه با خوردن سحری مناسب می‌تواند به پایداری سطح آب و قند خون طی روزهای بلند کمک کند.

دکتر هاشمی توضیح می‌دهد: میوه‌های حاوی فیبر و سالاد گزینه‌های مناسبی هستند که مصرف آنها در کنار وعده اصلی می‌تواند به این منظور کمک کند. ولی نوشیدن بیش از حد آب در این وعده ممکن است منجر به سوءهاضمه و مشکلات گوارشی شود لذا بیشتر از دو لیوان آب در وعده سحری توصیه نمی‌شود.

این متخصص تغذیه با اشاره به یکی از اشتباهات تغذیه‌ای رایج روزه‌داران یعنی مصرف غذاهای بسیار شیرین یا پرچرب در وعده سحری می‌افزاید: افراد تصور می‌کنند از این طریق می‌توانند انرژی روزانه خود را ذخیره کنند، در حالی که خوردن خوراکی‌هایی نظیر شیرینی‌های خامه‌ای یا سنتی مانند شله‌زرد و شیر‌برنج به مقدار زیاد یا غذاهای پرچرب مانند کله‌پاچه موجب ترشح ناگهانی انسولین و به دنبال آن افت قند خون و ضعف، بی‌حالی و احساس گرسنگی در پی آن می‌شود. ضمن این که احساس تشنگی را نیز در طول روز افزایش می‌دهد و از طرف دیگر به علت کالری بالا می‌توانند منجر به تجمع چربی، افزایش وزن و چاقی شود.با این حال نوشیدن آبمیوه طبیعی نیز از انتخاب‌های خوب در وعده سحری است.

افطار کنید، ولی دچار چاقی و اضافه وزن نشوید

متخصصان تغذیه همیشه تاکید می‌کنند بهتر است وعده افطار با یک نوشیدنی ولرم نظیر چای، آب یا شیر به همراه مواد قندی حاوی فیبر مانند خرما آغاز و با یک غذای سبک مثل نان و پنیر یا آش و سوپ کامل شود.

دکتر هاشمی نیز تاکید می‌کند: نوشیدن مقادیر زیاد آب بویژه آب سرد می‌تواند مشکلاتی نظیر سوءهاضمه، دل درد و بی‌اشتهایی را برای فرد در پی داشته باشد. حدود یک ساعت بعد از افطار نیز وعده اصلی شام توصیه می‌شود که به شکل شام‌های معمول و با پرهیز از پرخوری همراه سبزی و سالاد تکمیل‌کننده نیازهای تغذیه‌ای فرد است.فاصله پس از افطار تا سحر زمان مناسبی برای تامین آب مورد نیاز بدن است که باید مصرف آن تدریجی باشد. همچنین استفاده از میوه‌ها نیز برای تکمیل هرم تغذیه‌ای در همین زمان توصیه می‌شود.

وی با اشاره به مصرف کنترل شده خوراکی‌هایی چون زولبیا و بامیه، حلوا و شله‌زرد می‌افزاید: استفاده بی‌رویه از این خوراکی‌ها ضمن آن که چاقی واضافه وزن را به دنبال دارد، در درازمدت به دلیل داشتن قند بالا می‌تواند خطر بروز دیابت را در فرد افزایش دهد.

روزه‌دار نباید زیاد بخوابد

دکتر هاشمی با اشاره به یکی دیگر از اشتباهات رایج در ماه رمضان یعنی خوابیدن بی‌رویه روزه‌داران بویژه با طولانی بودن روزها در تابستان می‌گوید: خوابیدن زیاد می‌تواند نظم ترشحات هورمونی و محورهای مغزی تنظیم‌کننده روزه‌داران را به هم ریخته و اختلالاتی در آنها ایجاد کند که حتی پس از پایان ماه رمضان نیز اثرات منفی آن ادامه خواهد داشت.

تداوم رژیم لاغری با روزه‌داری، ممکن‌یا‌غیرممکن؟

بسیار دیده می‌شود کسانی که تحت رژیم لاغری هستند در طول این ماه از مراجعه به پزشک خود خودداری می‌کنند و کم‌خوری این روزها را برای تداوم رژیم کافی می‌دانند، در حالی که به گفته دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی، تداوم روند کاهش وزن و موفقیت در حفظ آن بعد از ماه مبارک رمضان، مستلزم پیروی از الگوی صحیح تغذیه در زمان روزه‌داری است و رعایت نکردن آن می‌تواند بر تاثیر برنامه‌های غذایی بعد از ماه رمضان تاثیر نامطلوب بگذارد و دستیابی به اهداف کاهش وزن را مشکل کند.

فواید روزه برای سلامت بدن

روزه فواید جسمی و روحی فراوانی برای انسان در بردارد و روزه داری، شفا بخش جسم و همچنین توان بخش، جان انسان است. تحقیقات ثابت می‌کند روزه داری درست که با کاهش 20 تا 30 درصد مصرف غذا همراه است، نتایجی چون کم شدن چربی‌های ذخیره، کم شدن میزان چربی خون و کلسترول و نیز فعال شدن سیستم ایمنی بدن را به دنبال دارد.
سفره افطار در رمضان
به گفته پزشکان، در مدت روزه داری، دستگاه گوارش برای چندین ساعت خالی می‌ماند و در واقع این دستگاه و سایر دستگاه‌هایی که به گونه‌ای در هضم و جذب مواد غذایی دخالت دارند، استراحت کرده و پس از روزه داری به شیوه بهتری اعمال خود را انجام خواهند داد.
روزه در حقیقت باعث استراحت معده می‌شود. در حالت روزه، اسید معده به جای غذا به وسیله صفرا، خنثی می‌شود و زخم معده ایجاد نمی‌شود. به همین دلیل افراد روزه دار باید بدانند که پرخوری، خود موجب زیان‌های چشم گیری برای دستگاه هاضمه می‌شود.
پیروی از یک برنامه غذایی صحیح در ایام ماه مبارک رمضان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا هم بتوان عادات غذایی غلط را اصلاح کرد و هم از برکات معنوی این ماه بهره برد.
روزه داری و چربی خون بالا
بابایی کارشناس تغذیه می گوید:
«طی مطالعات صورت گرفته روزه گرفتن برای افراد مبتلا به چربی خون بالا مفید است و میزان چربی‌های نامطلوب موجود در خون را تنظیم کرده و موجب افزایش میزان چربی مفید خون در بدن می‌شود.
برخی از بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم تحت نظر پزشک معالج و یک متخصص تغدیه می‌توانند روزه بگیرند و از اثرات مفید روزه بهره‌مند شوند.
روزه داری در اغلب بیماری‌هایی که عادات غلط غذایی، چاقی و افزایش وزن در بروز آن‌ها دخالت دارد نقش موثری در بهبودی این نوع بیماری‌ها دارد.
سالمندان هنگام روزه گرفتن باید مراقب کاهش میزان آب بدن و کاهش قند خون باشند چرا که این عوامل منجر به ایجاد سرگیجه در این افراد می‌شوند.
زنان باردار که در ماه‌های اول بارداری هستند نیز باید مراقب مشکل کمبود غذایی در ماه مبارک رمضان باشند.
افراد دارای مشکل زخم معده و بیماری‌های گوارشی حتما باید با نظر پزشک معالج خود روزه بگیرند.
بیماران دیابتی نوع یک (وابسته به انسولین) قادر به روزه داری نیستند. دیابتی‌های نوع یک به دلیل داشتن برنامه و وعده‌های غذایی با فاصله معین و منظم قادر به گرفتن روزه نستند. برخی افراد میانسال که دیابت نوع دو خفیف و کنترل شده دارند، می‌توانند زیر نظر پزشک در روزهای کوتاه سال روزه بگیرند.»
روزه داری نباید موجب پرخوری به هنگام سحر و افطار و بی نظمی در خواب شب شود و در صورت رعایت این مسایل، روزه داری صحیح به کاهش استرس‌ها منجر می‌شود
دکتر شهریار اقتصادی متخصص تغذیه معتقد است که
«مصرف نشاسته و پروتئین در ماه مبارک رمضان، انرژی بدن را تامین می‌کند. غذاهای گوشتی می‌تواند پروتئین مورد نیاز بدن را در ماه رمضان تامین کند. روزه داران از خوردن غذاهای شور در این ماه پرهیز کنند و حتی الامکان در این ماه، نمک را با احتیاط مصرف کنند. مصرف نمک و غذاهای شور فقط عطش روزه دار را بیشتر خواهد کرد. هموطنان روزه دار باید بدانند که استفاده از انواع میوه و سبزیجات، می‌تواند جایگزین مناسبی برای مواد غذایی پرنمک باشد. همچنین مصرف شیر فراوان نیز سبب رفع تشنگی می‌شود. استفاده از غذاهایی که آسان هضم می‌شود و باعث جذب انرژی لازم در بدن می‌شود، به روزه داران توصیه می‌گردد. روزه داران در این ماه از افراط در مصرف مواد غذایی پرهیز کنند. »
دکتر مهدی باریک بین متخصص پوست و مو گفت:
«استفاده از آب کافی در ماه رمضان برای سلامت پوست و بدن ضرورت غیر قابل انکاری دارد. استفاده از کرم‌های مرطوب کننده همزمان با نوشیدن آب کافی در فواصل افطار و سحر، روش مکملی برای حفط سلامت پوست است. در صورت عدم رعایت این موضوع، کم آبی در پوست و بدن تنها با جذب آب فراوان رفع می‌شود.
استفاده از کرم‌های مرطوب کننده استاندارد، باعث ایجاد طراوت و نشاط در پوست‌های خشک می‌شود.
روزه داران مصرف میوه و سبزیجات تازه را در برنامه غذایی خود قرار دهند تا بتوانند شادابی و تازگی پوست خود را حف0کنند.»
 روزه داری اسلامی وکاهش استرس
دکتر سید محمود نجفی، روانپزشک گفت:
«براساس آخرین یافته‌ها و تحقیقات علمی، روزه داری اسلامی موجب کاهش استرس و اضطراب در بین افراد می‌شود
روزه داری اسلامی همان روزه داری صحیح و اصولی است و با روزه داری برای ترس از عسر و حرج و روزه داری برای رژیم لاغری متفاوت است.
روزه داری نباید موجب پرخوری به هنگام سحر و تغییرات بی نظمی در خواب شود و در صورت رعایت این مسایل، روزه داری صحیح به کاهش استرس‌ها منجر می‌شود.
پژوهش‌های علمی نشان می‌دهد در طول ماه مبارک رمضان کاهش کامل و صد درصدی خودکشی‌ها و کاهش نسبی جرایم عمومی مانند جرایم راهنمایی و رانندگی و جرایم خاص می‌شود.
غذاهای سحر روزه داران باید کم حجم و خواب آن‌ها نیز متناسب باشد و روزه داران از خوابیدن پس از خوردن سحری اجتناب کنند.
روزه داری موجب امتناع افراد حتی از خوردن مواد حلال مانند آب می‌شود و این امتناع از حلال‌ها نیز اراده انسان را قوی می‌کند.
عصبانیت‌های برخی از افراد به هنگام روزه داری به علت پرخوری آن‌ها به هنگام سحر است که بدن را در طول روز برای جذب آب فعال می‌کند.»